Okruglim stolom pod nazivom „Politički, ekonomski i obrazovni ciljevi i vizije Džabića pokreta u kontekstu savremenih prilika Bošnjaka” u organizaciji Mostarskog muftijstva i Uprave za obrazovanje i nauku Rijaseta Islamske zajednice (IZ) u BiH obilježena je 170-ta godišnjica od rođenja znamenitog mostarskog muftije Ali Fehmi-ef. Džabića.
Cilj obilježavanja godišnjice, istaknuto je na skupu je, pored ostalog, i iniciranje šire akademske naučne rasprave, s obzirom na to da nije moguće učiniti samo ovim okruglim stolom i da se ne mogu iscrpiti sve aspekti iz života, djela muftije Džabića i pokreta za vjersko-prosvjetnu autonomiju na čijem je čelu on bio. Tada su definirane različite inicijative koje su značajne za muslimane u našoj zemlji ali i za državu Bosnu i Hercegovinu.
– Ali Fehmi-ef. Džabić bio je muftija, pisac, naučnik međunarodnog ugleda, vođa Pokreta koji je rezultirao donošenjem Štatuta za prosvjetnu i vakufsku autonomiju muslimana u BIH 1909 godine. Iz više naučnih uglova pokušat ćemo osvijetliti važna nacionalna pitanja, sagledati koliko je naš položaj u BiH u nekim segmentima promijenjen, a koliko ima sličnosti s tim vremenom – pojasnio je Dr. Ekrem Tucaković, iz Uprava za obrazovanje i nauku Rijaseta IZ-e.
Na skupu su govorili muftija u penziji Seid-ef. Smajkić, mostarski muftija mr. Salem-ef. Dedović, mr. Osman Lavić, prof. dr. Šafir Filandra, prof. dr. Adnan Velagić i hfz. dr. Senaid Zajimović. Teme su tretirale bio-bibliografski podatke i radove muftije Džabića, ulemanski doprinos muftije Džabića islamskoj nauci i arapskoj književnosti, političku djelatnosti i doprinos muftije Džabića bošnjačkoj političkoj ideji kroz historijske prilike u kojima je djelovao muftija Džabić, odnosno promjene političkog sistema i kulturno-civilizacijskog okvira, kao i efekte Pokreta za autonomiju na stanje vakufa u vrijeme Austrougarske i njihove komparacije s aktuelnim stanjem vakufa.
– Svako istraživanje prošlosti ukoliko je kritičko je poučno. U ovom slučaju imamo više momenata koji upućuju na potrebu istraživanja ove teme. Najznačajniji od njih se tiče statusa Bošnjaka i Bosne u geopolitičkim kretanjima u Evropi i njenom okruženju. Džabićev pokret se dešava u periodu kada je geopolitička odrednica bosanskog i bošnjačkog postojanja bila dominantna, s obzirom na smjenu osmanskog i austrougarskog carstva. Stotinu godina poslije, danas, geopolitika postaje odlučujući činilac i položaja Bosna i Bošnjaka. Pred njih se ponovo stavljaju izazovi slični onima koje je imao Džabić – prokomentirao je prof.dr. Šaćir Filandra.
Džabićev pokret se u našoj historiografiji smatra početkom moderne političke misli kod Bošnjaka, a Džabić rodonačelnikom kolektivnog osvješćivanja bošnjačkog naroda i njegovog pretvaranja u subjekt vlastitog samoodređenja. Ali Fehmi-ef. Džabić je bio i jedan od vodećih intelektualaca u islamskom svijetu svog vremena.
